Hoe gaat het met je zus Jeannette

16 mei 2016 De vraag die iemand mij stelde, hoe is het met je zus Jeannette, is voor mij een uitnodiging, aanzet en inspiratie om iets op te schrijven over waar wij met ons vieren mee bezig zijn. 

Het gaat beter met Jeannette. Zij begint meer tot zichzelf te komen en iets meer te praten. Het is een enorm proces geweest om haar te doen geloven dat ze door zich zo af te zonderen, omdat ze nooit heeft gepraat en heeft willen praten, een manier van leven heeft ontwikkeld om geen (enkele) onzekerheid toe te hoeven laten. Ze keek op andere mensen neer en had zichzelf heel hoog staan. Het niet praten, zwijgen, geen eigen waarneming hebben, alles overnemen van anderen en alleen maar iets zeggen als een ander iets zegt, heeft haar geen goed heeft gedaan. 

Maar kom er maar eens achter dat het zo is, of als ik dat zeg, geloof maar dat het zo is. Voor mij was het niet makkelijk om haar te doen geloven dat ze zo afgesloten was, dat ze bijna geen contact met zichzelf had, met haar gevoel en gedachtes, met haar ziel en nauwelijks wist wie ze was. Ze had nooit over zichzelf nagedacht, twijfels gehad of vragen, ze liet zichzelf niet zien en bleef achter geslotenheid verborgen.

Ik zou daar alleen nooit doorheen zijn gekomen en heb Marthe en Erik ook nodig gehad om te zien hoe zij het contact met Jeannette ervaarden en met haar omgingen en het niet raar was dat ik zo geleden had onder haar gesloten zijn. De weg naar openheid is niet makkelijk, het vraagt jezelf willen zien zoals je echt bent, niet meer en niet minder, je niet beter voordoen dan je bent. Het samen wonen en werken is voor ons een kans om elkaar te helpen in bevestigen en benoemen hoe we elkaar in het contact ervaren. 

Elke keer weer (durven) zeggen: Je zwijgen is niet fijn, niet gezond en voor een ander, voor ons naar om te voelen. Dat blijven zeggen is als een soort van homeopathie voor de ziel om de weg naar geslotenheid af te sluiten en de weg naar openheid heel langzaam te openen. Het voelt voor mij alsof we, waar je normaal pas na je dood aan toekomt, nu (al) mee bezig mogen zijn. Ik had daar ook een enorm verlangen naar. Tegelijkertijd voelt het zo normaal dat ik me in de 12 jaar dat ik alleen was me heel vaak heb afgevraagd waarom nog te wachten tot iemand dood is of ik zelf dood ben, waarom zou ik nu niet bezig zijn met waar ik echt mee bezig wil zijn. Ik heb door mijn louterings-, zuiverings-, helings- en bewustwordingsproces, zonder me dat toen te beseffen, een enorme ruimte gecreëerd als voorbereiding om daar met ons vieren verder mee te kunnen gaan. Ik had een huis, een tuin, een ruime woonkamer met veel zon, een mooie plek om met vier mensen te kunnen leren samenwerken, samenleven en muziek maken. 

We hebben met ons vieren de mogelijkheid zonder verplichtingen van een baan een nieuw leven te creëren en onze eigen tijd in te delen. We wonen in Nederland, geen oorlog, geen dictatuur. De problemen die we in Nederland hebben zijn ook groot, maar we hebben de vrijheid om onze eigen keuzes te maken. We praten met ons vieren over de problemen die er zijn door medicijnen, vaccinaties, voeding, overconsumptie, roken, drinken, tv, seksualiteit zonder liefde. We vragen ons af, ontdekken, ontwikkelen hoe je met elkaar om wilt gaan, hoe je je tot elkaar wilt verhouden, waarom we op aarde zijn, of er leven is na de dood, ervaren contact met overledenen, met andere dimensies, met dieren en ervaren  (hoge) trillingen van bloemen, planten, kleuren en muziek.

Ik heb conservatorium viool mogen doen, kennis en ervaring meegekregen over muziek en de ervaring om op hoog en diep niveau een instrument te leren spelen, daarin je lichaam leren kennen en met spanning en zenuwen om leren gaan. Vioolles geven aan kinderen en volwassenen vanaf dat ik 18 jaar was, heeft me veel kennis, ervaringen en inzicht gegeven. Zien hoe andere volwassenen en kinderen viool spelen en de juiste aanwijzingen geven die echt helpend zijn is een mogelijkheid om jezelf en de ander te leren kennen. Ik ben daar heel dankbaar voor en ik heb het altijd heel fijn gevonden om mee bezig te mogen zijn. De ervaring van het lesgeven, de vreugde om iemand iets mee te geven heb ik over kunnen brengen op Marthe, Erik en mijn zus Jeannette. 

Het alleen door een diep proces gaan heeft mij een kracht gegeven om drie mensen te gaan helpen om ook echt contact met zichzelf te gaan maken. Hen helpen en mezelf blijven afvragen en onderzoeken wat is echt, wat is onecht, was daarin heel belangrijk. Heel fijn om op een diep niveau met elkaar contact te maken, moeilijkheden aan te gaan en door te maken. Hoe moeilijk ook, het was nooit zo moeilijk als de eenzaamheid en het onbegrepen voelen waarin ik zelf het proces had doorgemaakt. 

We zijn altijd samen, dat maakt eigenlijk alles zo licht als een veertje, de grootste moeilijkheden worden lichter dan de eenvoudigste dingen alleen doen. Ik vond alles verschrikkelijk de 16 jaar dat ik alleen woonde: alleen koken, eten, de afwas, de tuin, voor mezelf zorgen. De wens om niet (meer) alleen te zijn heb ik zo diep doorleefd dat ik nu elke minuut dankbaar ben dat ik niet meer alleen ben en hoef te zijn. Het lijkt soms een natuurlijke logica en natuurlijke wet dat na regen zonneschijn komt. Er komt aan alle ellende een eind als je het maar helemaal doormaakt, dan voel je het, dan ervaar je het en weet je hoe je erdoorheen kan komen en los kan laten. Dan heb je die ervaring zo doorleeft dat eenzaamheid (bijna) geen vat meer op je heeft. Net als de rups die vlinder wordt, de cocon af kan leggen, zo kan je als mens een transformatie doormaken van onbewust naar bewust leven, van alleen naar samen.  

Er wordt wel gezegd dat je precies krijgt wat je aan kan aan ervaringen. Ik geloof dat dat ook weer een soort van logica is. Je trekt dat aan wat resoneert, wat bij je past. Ook al heb je dezelfde ervaring, iedereen kan er  door je eigen waarnemingen en leerproces daarin, op zijn of haar manier iets van leren. De één ziet hoe mooi een ecologisch huis is gebouwd, de ander ziet hoe de mensen terwijl ze bouwen met elkaar omgaan, weer een ander kijkt naar het bouwmateriaal, de gereedschappen die gebruikt zijn en weer een ander ziet de subsidie mogelijkheden. Door het wonen en altijd kunnen praten met ons vieren hebben we vaak mogen ervaren dat we met 8 ogen en oren kijken en luisteren, we met elkaar veel weten, zien en onthouden. Als we naar huis gaan kunnen we altijd praten over wat we hebben meegemaakt en ervaren, iedereen heeft weer wat anders gezien, maar ook hebben we allevier dezelfde dingen gezien. Omdat ik heel veel benoem, uitleg, laat zien, beleven we wat we meemaken heel intens en in het moment zelf. Elke ontmoeting is een ervaring die we met elkaar delen. De verwerking is veel korter dan als je alleen bent.

Door de intensiteit van het met elkaar leven lijkt een dag later soms een week later. Het samenwonen is een ongelooflijke kans om met zingeving, met contact, communicatie, samenzijn bezig te mogen en kunnen zijn.

Jeannette kon dagen zwijgen. Aan het einde van de dag, kwam er soms een kleine opening in de geslotenheid, die ze haar leven lang had opgebouwd. Maar ik moest ongelooflijk goed oppassen. Elke beweging die ik maakte was voor haar al een uitnodiging om te reageren en niets uit zichzelf te hoeven doen. Geen eigen mening, geen eigenheid zou haar hele leven doorgegaan zijn, als ik niet met haar was gaan praten. 

Ik had zoveel onder Jeannette geleden dat ik, nadat ik zelf door een diep dal was gegaan, de enige in haar leven was, die diep gevoeld had hoe zij zich buiten contact had gehouden en kon houden. Zij had zich hard naar mij opgesteld en ik wilde dat niet langer accepteren en ben begonnen om daar wat aan te gaan doen. 

Het is voor mij ook een leerproces om te zien dat iedereen is zoals hij of zij is, wil zijn, ook al weet je dat het anders kan, toch kun je niet verder zijn dan je bent. Jeannette had 17 therapeuten gezien, die niets hebben gedaan. Eén therapeut, van we ik dacht dat hij heel misschien iets zou kunnen doen, zei dat hij er niet aan wilde beginnen, omdat ze niet op eigen benen stond. Toen ik met Jeannette begon te praten was het letterlijk zo dat pas als ik een stap zette, zij ook een stap deed. Nooit uit eigen beweging. Tegelijkertijd had ze een heel zelfverzekerde houding daaroverheen opgebouwd, een masker van alles weten en alles onder controle hebben. De onzekerheid, de paniek eronder kon er niet zijn en wilde ze ook niet laten zien.

Allemaal begrijpelijk, maar dan zou ze nooit zichzelf worden. Dus moest ik niet accepteren dat ze niets zei of wilde laten zien en bleef ik doorgaan met openingen vinden en door te prikken wat niet klopte. Omdat ik zelf door zoveel lagen heen was gegaan, wist ik waar het over ging en kon ik helpen. Dan was Erik weer kwaad en onredelijk, dan Jeannette, soms juist Marthe. Kortom een voortdurend proces en beweging. Het blijft in balans en gaat net goed omdat dan Erik mij helpt met Marthe aan te spreken, dan Marthe weer helpt om Jeannette aan te spreken. Soms sta ik alleen, maar meestal ben ik samen of met ons drieën. Heel soms zijn we met ons vieren, dan zijn we echt blij.

Jeannette is gaan schrijven over haar leven en de invloed die haar vader en mannen op haar hebben gehad. Hoe ze als meisje door aanpassen en presteren als onberispelijk werd gezien, op haar tenen liep om aan verwachtingen te voldoen. Ze kon nooit aan zichzelf toekomen, over haarzelf nadenken, alleen maar is doorgegaan en doorgegaan. Ze had veel vrienden, weinig contact en wilde met mij geen contact en liet mij links liggen, toen ik het moeilijk had, terwijl we daarvoor 6 jaar in een woongroep hadden gewoond in Lunetten. 

Toen ik na 12 jaar diep in mezelf onzekerheden, twijfels, verdriet, kwaadheid, pijnlijke ervaringen had toegelaten en ik bijna gek werd dat Jeannette geen contact met mij wilde, ben ik tegen alle kwaadheid in, die ik van haar voelde, toch op haar verjaardag naar haar toegegaan. Ze was tot mijn verbazing niet kwaad, maar zelfs blij en verrast. Toen is langzaam een nieuw contact ontstaan. Ik heb gezegd, dat ik niet meer wilde dat zij mij nog langer meed en ik haar wilde gaan helpen. 

Ik had bijna zelfmoord gepleegd, maar omdat ik het idee te erg vond dat misschien wel een paar dagen niemand zou weten dat ik niet meer zou leven, heb ik het niet gedaan. Kinderen bleven me zoeken en hoe verdrietig ik ook was, ik wilde er voor hen zijn en mezelf die kans geven iets nieuws te ervaren. Ik zag kinderen als een verademing in mijn verschrikkelijk eenzame periode, waar geen einde aan leek te komen. Ik had alles in mezelf onderzocht, maar nu was het genoeg geweest en wilde ik mijn zus gaan helpen. 

Dat werd 16 jaar geleden in 2000 het begin van een heel bijzonder proces, waar Jeannette ongelooflijk veel op mij heeft afgereageerd aan kwaadheid waar zij mee zat en vaak nog zit. Voor mij een kans om met haar om te gaan vanuit een nieuwe positie, niet als jongere onwetende zus, maar vanuit een doorleefd bewustwordingsproces. Omdat ik zelf door heel veel pijn, verdriet en kwaadheid was gegaan en ik veel had gevoeld van haar, wist ik dat ik mijn zus kon helpen. Maar omdat zij ook door mijn ouders heel erg als oudste kind werd gezien, was dat een heel moeilijke positie. Ik mocht eigenlijk bijna niets, maar wist bijna alles. Nachten en nachten heb ik me zo goed en kwaad als het ging door onvoorstelbaar veel kou heengewerkt. Mijn ouders waren soms heel kwaad op mij, dat ik me met haar ging 'bemoeien'. Zij heeft dat allemaal tegen mij kunnen gebruiken, maar ik zei steeds wat je ook doet en hoe lang de nacht ook duurt ik ga door met mijn leven, ik laat me niet (meer) tegenhouden. 

Door het met elkaar gaan wonen is er naast dat er iets doorging, ook een enorme verandering gekomen. Marthe had veel meegemaakt als baby, kind en ook later veel met vrienden en vriendinnen. Erik zat met de gevolgen van een afschuwelijk leven, eenzaam en veel verkeerde dingen gedaan, drinken, roken, heel veel seksualiteit zonder contact. Zijn vader had nooit met hem gepraat, rookte en dronk heel veel en overleed op een afschuwelijke manier aan keelkanker toen hij 53 jaar was. Eén groot drama, niemand in zijn gezin heeft daar ooit over kunnen praten. Erik zat met een diepe kwaadheid en zweeg over alles. Jeannette en Erik hebben nooit willen praten in hun leven, wat niet samenging met het met elkaar gaan wonen. Marthe praatte altijd en bleef praten elke dag kwamen er verhalen los over wat ze had meegemaakt, als kind, thuis, op school en later tijdens haar studie en werk als belastingadviseur. Ik heb haar praten over zichzelf altijd aangemoedigd en als een belangrijke energiestroom niet willen verstoren. Ik vond het heel belangrijk om haar zoveel mogelijk ruimte te geven om zich (eindelijk) te kunnen uiten

Erik is na 6 jaar niet willen en kunnen praten, ziek geworden, in het ziekenhuis gekomen en kon daardoor kwetsbaarheid laten zien, een enorme verandering die ons allemaal goed heeft gedaan. Hij werd zichzelf en ervaarde dat hij het fijn vond om te praten en kon hij bijna niet meer stoppen. In die tijd leerden we jou kennen nadat we elkaar hadden ontmoet bij de crematie van de moeder van Eric een gemeenschappelijke vriend van ons. Wij hebben daar ook gezongen. 

Marthe had Erik heel veel geconfronteerd met zijn onuitgesproken kwaadheid en zo mij en Erik geholpen om zijn kwaadheid naar buiten te laten komen. Na zijn ziek zijn is Erik ook Marthe aan gaan spreken om de normen die ze hem oplegde ook op haarzelf toe te passen en zijn ze samen verder gegaan met een relatie op te bouwen. Erik kon veel meer laten zien dat hij ook blij was. Hij nam meer verantwoordelijkheid deed praktische dingen. 

Ondertussen ging Jeannette door met tekenen met kleurpotlood van muzieknoten. Tot er een moment was, een half jaar geleden dat ze niet meer verder kon. Het zwijgen kon niet meer doorgaan. Ik hielp om na jaren te stoppen met tekenen. Ze is zich meer gaan terugtrekken op haar kamer en gaan schrijven over zichzelf, over pijnlijke ervaringen. Haar zelfverzekerde houding kon ze niet meer volhouden. Ze begint haar onzekerheid meer te laten zien en ervaart haar gesloten en kwaad zijn meer als een last. Langzaam begint ze iets afstand te krijgen tot haar verleden en meer naar zichzelf te kijken. 

Haar schrijven, naar zichzelf kijken en over haar pijnlijke en verschrikkelijke ervaringen praten is voor iedereen een opluchting. Ze heeft een heel verborgen leven geleid. Nooit gepraat en een groot deel van haar emoties en ervaringen zo ontkend dat daar 6 jaar veel nachten met haar praten en nu 10 jaar met elkaar wonen voor nodig is geweest om die afgeslotenheid te doorbreken. Het contact balanceert steeds op het randje van kwaadheid, afreageren, toegeven, onechtheid, misleidingen, afleidingen, uitspelen, niet eerlijk willen zijn. Erik en Marthe helpen mij weer om me door de moeilijkheden met Jeannette niet tegen te laten houden in wat ik wil doen in mijn leven. Ze helpen me ook om er voor mijn ouders en vooral mijn moeder te kunnen zijn. 

Marthe komt ondertussen tot de ontdekking dat ze veel last heeft gehad als kind van vaccinaties en wij allemaal veel meer dan we waarschijnlijk nog beseffen. Ze is heel veel ziek geweest als kind, heeft toen ze 6 jaar was 6 weken in een ziekenhuis gelegen, jaren medicijnen geslikt, van de ene arts naar de andere meegenomen. Haar ouders, maar ook wij  hebben ooit maar enig vermoeden gehad dat haar ziek zijn een gevolg is geweest van inentingen. Ze heeft een heel ander iemand moeten zijn dan ze was. Alles moest goed gaan en gevoelens van zwakte moesten ten koste van alles onderdrukt en vermeden worden. Het is echt heel bijzonder dat wij bij elkaar zijn gekomen en Marthe, Erik en Jeannette net genoeg vertrouwen in mij hadden om te blijven en dit allemaal met elkaar mee te maken. liefs Leonoor

4 mei dodenherdenking: onzekerheid en twijfels toelaten doet leven

reactie 4 mei op Facebook na bericht over de trein die stil heeft gestaan tussen Amersfoort en Hilversum. Omdat iemand zelfmoord heeft gepleegd.

Zelfmoord als wanhoopsdaad, uit eenzaamheid, onbegrepen voelen, misschien als gevolg van medicijngebruik, die als 'bij'werking hebben depressiviteit. Zolang het bijwerking heet, omdat het ons niet goed uitkomt hoeven we er (bijna) geen aandacht aan te besteden. Alles wat medicijnen doen is werking zonder onderscheid wat we werking noemen of bijwerking.

Gisteren is Henry die we via LinkedIn hebben leren kennen bij ons thuis langs gekomen en heeft hij verteld hoe hij toen hij 1,5 jaar geen medicijnen slikte, een keer kwaad werd, met als gevolg een opname en weer aan de medicijnen. Niemand die de visie heeft en hulp kan geven om te vertellen dat emoties er natuurlijk mogen zijn. Weinig mensen zijn in staat blijkt mensen te helpen om te praten, gevoelens en ervaringen te delen, je emoties in goede banen te mogen leiden, zodat je pijn, verdriet, eenzaam en onbegrepen voelen niet naar binnen gaat, maar naar buiten kan, gedeeld kan worden.

Veel leed en ziektes zouden zo voorkomen kunnen worden. Daar is mijn leven en inmiddels ons leven als woongroep Contact & muziek een voorbeeld van. We hebben het soms echt heel moeilijk, iedereen heeft zijn/haar levenservaringen. Jezelf leren kennen in samen wonen en samenwerken is een bijzonder (levens)proces. 

In de 10 jaar dat we nu samen wonen en samenwerken is er veel ruzie geweest, maar het wordt ook steeds minder en milder. We hebben een heel bijzonder leven door met elkaar te praten, muziek te maken en maken bijzondere dingen mee in contacten met mensen, met vlinders, met overledenen, andere dimensies, ontmoetingen met andere mensen.

Zonder te gaan zweven, zo concreet mogelijk met elkaar alles aangaan, is mijn ervaring, leidt tot spiritualiteit. Vaak is spiritualiteit een vlucht om moeilijkheden niet onder ogen te durven komen, met elkaar te kunnen of durven praten, ervaringen te delen, pijn, verdriet, eenzaamheid niet toe te laten.

Alle soms klein lijkende irritaties met elkaar bespreken leidt tot beter begrip en elkaar beter leren kennen. Samen is altijd fijner dan alleen. Daar is mijn 8 jaar diepe eenzaamheid voor nodig geweest om zoveel overtuigingskracht te ontwikkelen dat ik alles waar iedereen meekwam, vreugde, maar ook de moeilijkheden graag wilde horen en helpen verzachten, door erover te parten en met elkaar te delen.

Gedeelde smart is halve smart, hoe meer zielen hoe meer vreugd. Als je die twee gezegdes bij elkaar brengt kan het heel snel gaan. Maar de eerste stap op dat pad van delen en liefde zetten vinden we vaak heel eng. De eenzaamheid doorbreken, gevoel toelaten, zonder ervaring te hebben of bevestiging te krijgen is niet makkelijk. Maar als je eenmaal de ervaring hebt dat je, door je met je onzekerheid je ervaringen met anderen te delen mensen stimuleert en inspireert ook meer van zichzelf laten zien, kun je er geen genoeg meer van krijgen. Dat is mijn ervaringen, dan wil je verder en meer ontdekken, hoe het werkt, wat er kan en wat ervoor nodig is om openheid met elkaar te creëren. Ziekte gaat verdwijnen omdat ziek zijn niet meer nodig is. Eigenlijk durf ik te zeggen is ziekte niets anders dan eenzaamheid. Ik denk dat wij op aarde komen om je eenzaamheid (ziek zijn) te doorbreken.

De grootste moeilijkheden en diepste diepten in de 10 jaar dat wij nu als woongroep samenwonen en samen werken waren altijd beter, fijner, leerzamer dan alles wat ik alleen had moeten en nu kan ik zeggen ook willen doormaken. Maar hoe alleen je bent nooit echt alleen, wel fysiek, maar je kunt denken en wat is dat, dat is toch ook een soort van dialoog met wie?

Met de ander, een hogere trilling of intelligentie, hoe je het maar wilt noemen. Alles wat je 'alleen' doormaakt geeft een enorme ervaringswijsheid. De 8 jaar eenzaamheid bleek, besefte ik veel later, de juiste voorbereiding om open te willen staan om drie mensen in mijn huis mee te kunnen nemen in een sociaal bewustwordingsproces, zonder enig vermoeden te hebben hoe dat zou zijn of wat er dan zou gaan gebeuren.

Ik geloof dat er veel meer is dan wij weten en dat we geholpen worden vanuit een andere dimensie. Daar hoort ook bij dat we gaan beseffen dat hulpverlening geen hulp is, blijkt te zijn, dat medicijnen net als wapens een machts- en geldkwestie is en de farmaceutische industrie alleen maar meer medicijnen wil verkopen net als de wapenindustrie wapens wil verkopen, in plaats van eraan te werken dat alle wapens en medicijnen de wereld uitgaan. Geen ziekte, geen oorlog. Woorden als strijd en verdedigen worden ook vaak gebruikt als mensen over ziekte praten, de strijd verloren, je wapenen tegen ziektes.

We kunnen dat allemaal doorbreken met liefde en delen. Ik werd gepest op de opleidingen natuurgeneeskunde en haptonomie, omdat ik vragen durfde te stellen waar mensen kwaad van bleken te worden, omdat ze de twijfel, de onzekerheid en de angst niet durfden te voelen, die mijn vragen opriepen. 

Ik twijfelde aan alles. Ik begon steeds meer te begrijpen dat het hulp vragen en hulp geven van een totaal andere orde en niveau was dan mijn ervaring die ik al had met muziek. Als violiste en viooldocente, was ik gewend om kennis en ervaringen te delen en samen te spelen met mijn leerlingen en collega's. Kinderen stellen vragen zien andere dingen. Ik kon hen helpen, omdat ik meer wist en beter viool kon spelen, maar zij hadden mij ook veel te leren door hun vragen, onbevangenheid en openheid. Ik hoefde alleen maar te zorgen dat ze zich op hun gemak voelden om zich te kunnen uiten.

Ik gaf thuis muziekles, ik nam de tijd ook voor een gesprek. Maar de muziek bleef een middel maar werd nooit echt contact. Om te praten over wat je meemaakt in je leven, over moeilijkheden was eigenlijk weer niet de bedoeling als je vioolles geeft. Zo liep ik vast in de muziek, maar bleek hulpverlening een hiërarchie: de therapeut, hulpverlener, staat boven de patiënt, inmiddels cliënt (een heel afstandelijk woord) genoemd.  

In de verhouding leraar, leerling is er veel meer ruimte voor uitwisseling, vragen stellen is juist de bedoeling, dan leer je meer. Als leraar ben je trots als een leerling mooi gaat spelen. In de hulpverlening is daar geen sprake van. Daar komt het niet voor dat iemand die met moeilijkheden komt en haar/zijn leven een positieve wending krijgt je allebei trots vertelt hoe dat gegaan is. Maar de eerste psychiatrische patiënt moet ik nog tegen komen die trots een naam kan noemen door wie hij of zij verder is gekomen in haar of zijn leven. Als viooldocent wil je je kennis overdragen en overbrengen aan je leerlingen. Een arts blijft een arts, een patiënt blijft een patiënt. Als je vioolles hebt gehad kun je ook beter worden dan je leraar, dat is bij therapeuten en artsen ondenkbaar. Ervaringsdeskundigheid is een term die in de praktijk ook steeds minder gewaardeerd blijkt te worden. Heel erg dat mensen zo klein worden gehouden. Wat echt helpt is delen en elkaar gaan vertellen wat je voelt, wat je ervaren hebt. 

Ik was daar alleen mee, dacht ik en ik dacht ook dat iedereen dat wel deed en kon, behalve ik, maar het bleek andersom niemand bleek dat te willen behalve ik. Daarom kwam ik niemand tegen, nu klinkt dat logisch en eenvoudig, maar als het zo is is dat niet makkelijk. Maar het bleek een enorme belofte in zich te houden: Ik mocht mensen gaan helpen met delen. 

onzekerheid en twijfels toelaten doet leven

Om echt mensen te kunnen helpen moet je heel veel leren, lijden, twijfelen, onzeker zijn, klappen opvangen, uitgelachen worden, pijn voelen. Ook als je je niet begrepen voelt, niet te gaan twijfelen, maar je gaat ervaren dat je daardoor juist sterker wordt. Bescheiden blijven als iets goed gaat, dienstbaar willen zijn, geen eer, geen roem, geen ego (meer) willen. Elke keer ervaren dat als je verlangt naar erkenning, bevestiging, je daar niet door laat weerhouden om door te gaan, zonder te verharden, verantwoordelijkheid durven nemen, maar ook verantwoordelijkheid bij anderen kunnen leggen, luisteren naar jezelf en anderen en alles willen leren over samenwerken.

lieve groeten Leonoor